Digitaal procederen: toekomstmuziek

De rechtspraak in Nederland moet aansluiten bij de digitalisering van de samenleving en procedures moeten sneller en eenvoudiger. Dat is het doel van het programma Kwaliteit en Innovatie rechtspraak (KEI). Het programma richt zich op het civiel recht en het bestuursprocesrecht.

De minister van Veiligheid en Justitie en de Raad voor de rechtspraak willen samen binnen het programma KEI de rechtspraak moderniseren. De minister stelt hiervoor de benodigde wetsvoorstellen op. De Rechtspraak (Raad voor de rechtspraak en de gerechten) bouwt het nieuwe digitale systeem van de gerechten. De gerechten zijn de rechtbanken, gerechtshoven, het College van Beroep voor het Bedrijfsleven en de Centrale Raad van Beroep.

Het programma KEI moet de rechtspraak toegankelijker maken. Bijvoorbeeld door een burger of bedrijf op ieder moment en vanaf iedere plek digitaal toegang te geven tot de rechtspraak. Via een digitaal portaal ‘Mijn Zaak’ kan iedere rechtzoekende en diens procesvertegenwoordiger daarom in de toekomst:

• een civielrechtelijke of bestuursrechtelijke procedure starten;
• verweer voeren;
• stukken indienen en inzien;
• de voortgang van de procedure volgen;
• de uitspraak van de rechter ontvangen.

Om toegang te krijgen tot het digitale dossier logt een partij straks beveiligd in via ‘Mijn Zaak’. Burgers doen dit met DigiD, met sms-verificatie. Bedrijven en bestuursorganen loggen in met eHerkenning. En advocaten met de Advocatenpas. Voor professionele partijen (zoals bedrijven, advocaten en deurwaarders en bestuursorganen) wordt digitaal procederen verplicht. Burgers zonder een professioneel gemachtigde (zoals een advocaat) mogen kiezen of ze digitaal willen procederen of liever (net als nu) op papier.

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State en de Hoge Raad richten een eigen digitaal systeem in. Hun portalen zullen lijken op het portaal ‘Mijn Zaak’ van de gerechten. Voor grote partijen die veel procederen (bijvoorbeeld deurwaarders, de IND en het UWV) ontwikkelen zij een automatische systeemkoppeling. Hiermee kunnen deze grote partijen via een beveiligde koppeling elektronisch berichten uitwisselen met de rechter.

De plannen in het programma KEI worden uitgewerkt in wet- en regelgeving. De nieuwe wetgeving treedt vervolgens gefaseerd in werking. Zo hebben de rechtspraak en partijen de tijd om rustig te wennen aan de nieuwe manier van procederen. Voor de tijdslijn klik hier