Deeltijdontslag: hoe werkt dat?

De crisis in Kinderopvang is nog niet over zijn top heen. De Brancheorganisatie Kinderopvang en BOink (belangenvereniging van ouders in de Kinderopvang) verwachten na de zomer wederom een sterke vermindering van de vraag naar kinderopvang. De noodzaak te bezuinigen op onder meer de grootste kostenpost: personeelskosten, is hierdoor onverminderd hoog. Gedwongen ontslagen zijn onvermijdelijk. Maar hoe reorganiseer je zonder het bedrijf kapot te maken? En wat te doen als de afname van vraag zich vooral op bepaalde dagen van de week voordoet? Het wegvallen van de favoriete leidster kan immers, hoe goed dat ook wordt uitgelegd, aanleiding vormen voor nog meer opzeggingen. Deeltijdontslag kan de uitkomst bieden.

In eerdere blogs (hier en hier) ging ik al in op de mogelijkheid gericht te reorganiseren door een locatie, of een groep locaties, van de hele dagopvang of de na- /buitenschoolse opvang aan te wijzen als bedrijfsvestiging. Hierdoor is het mogelijk om locaties die goed draaien, en waar derhalve geen noodzaak bestaat in te grijpen, te ontzien bij een reorganisatie. Een actuele uitdaging bij het reorganiseren is dat de vraag met name op de woensdag en/of de vrijdag sterker terugloopt dan op de andere weekdagen. Een aanpassing van de personeelsbezetting is daardoor nodig, maar aan de andere kant kan en wil de Kinderopvangorganisatie de medewerkers op andere dagen van de week juist niet missen.

Dit probleem vormde recentelijk de aanleiding voor een grote Kinderopvangorganisatie om deeltijd ontslag te verzoeken. Bij deeltijdontslag wordt een werknemer slechts voor een aantal uur of een bepaalde dag ontslagen. Het contract wordt hierdoor verkleind waardoor de werknemer behouden wordt voor die uren of dagen waarop deze niet gemist kan worden.

Dat deeltijdontslag mogelijk is, volgt uit het Ontslagbesluit en is nader uitgewerkt in de Beleidsregels van het UWV. Hieruit volgt dat deeltijdontslag alleen mogelijk is als de werkgever aannemelijk maakt dat dit onvermijdelijk is. De Beleidsregels geven aan dat deeltijdontslag hierdoor slechts in uitzonderlijke omstandigheden mogelijk is.

De toelichting van het UWV op deeltijdontslag blinkt niet uit in helderheid en praktische toepasbaarheid. Zo valt uit de toelichting niet concreet af te leiden wanneer deeltijdontslag onvermijdelijk is. Nog complexer is echter dat niet wordt toegelicht hoe via het afspiegelingsbeginsel moet worden bepaald wie voorgedragen wordt voor ontslag. Dit laatste is de crux in de Kinderopvang, die zich juist geconfronteerd ziet met een sterkere vraaguitval op enkele dagen van de week. Hoe selecteer je de werknemers die in deeltijd worden ontslagen?

Door DKVA is met het oog op dit concrete probleem een methode van deeltijdontslag ontwikkeld. De methode is recent in een collectief ontslag ook goedgekeurd door het UWV. De methode toont aan dat het volledig ontslaan van medewerkers geen oplossing vormt voor het aanpakken van de te hoge bezetting op met name de woensdag en/of vrijdag. De aanpassing van de bezetting op (een) specifieke weekdag(en) kan worden gerealiseerd via deeltijdontslag. Wie in deeltijd kan blijven wordt bepaald met een “omgekeerde afspiegelingsberekening”, waarbij medewerkers behouden worden voor die dagen dat de vraag dat nodig maakt. Het UWV oordeelde dat toegepaste methode objectief is en voldoet aan de criteria van het Ontslagbesluit en verleende in alle gevallen de ontslagvergunning.

Het toepassen van deeltijdontslag resulteerde in minder ontslagen en daardoor het behoud van zoveel mogelijk vaste werknemers. Het kunnen blijven werken met vaste gezichten op de groep is – zeker nu – van cruciaal belang voor de kwaliteit van de dienstverlening en de tevredenheid van de klant.

Deeltijdontslag kan kortom een uitkomst bieden voor Kinderopvangorganisaties die met behoud van zoveel mogelijk werknemers de bezetting aan moeten passen aan de vraagvermindering. De uitspraken van het UWV zijn belangrijk in een sector die als gevolg van de economische crisis en overheidsbezuinigingen bevreesd is zichzelf kapot te (moeten) reorganiseren. Wilt u weten of deeltijdontslag ook in uw organisatie uitkomst kan bieden, neemt u dan contact met ons op.

Mr. Charlotte Koopman